Wątpliwe dziedzictwo

Wielkogabarytowe zjawisko Disco Polo wyrosło na podglebiu przemian ustrojowych i ekonomicznych w Polsce po 1989 roku. Było reakcją części społeczeństwa na niezrozumiałą debatę o możliwościach kapitalistycznej gospodarki, będąc zarazem jedną z pierwszych, zuchwałych kapitalistycznych praktyk. Discopolowe firmy producenckie były jednymi z pierwszych prywatnych inicjatyw rynku fonograficznego, a obecny wówczas brak kontroli dawał możliwość wielu nadużyć w postaci np. piractwa fonograficznego. Jako nurt muzyczny w wymiarze estetycznym i tekstowym prezentował wyobrażenia Polaków o świecie, do którego tęskniliśmy: autostrady, zachód, egzotyczne kraje, erotyka. W ocenie krytyków z epoki był nic nie wartym muzycznie i tekstowo produktem dla mas. Jako kulturowa praktyka – biesiada, wesela, zabawy w remizach - był postrzegany jako wyraz złego gustu klas niższych polskiego społeczeństwa. Stwierdzając jego nikłą wartość spychano go na margines kultury, mimo jego powszechnej obecności, budując w ten sposób społeczną przepaść.      

Disco Polo, podobnie jak każdy produkt współczesnej kultury, funkcjonuje na styku dwóch sfer – ekonomicznej i kulturowej i jako taki może wylądować w koszu. Nie jest związany z konkretnymi miejscami, ale sytuacjami społecznymi. Tworzy grupy uczestników, którzy na chwilę stają się wspólnotą, konstytuującą się wokół zabawy. W wyniku konfrontacji różnych modeli kultury, disco polo, zorientowane dość konserwatywnie, przegrywa w symbolicznej walce z porządkami postępowymi. Ale mimo wszystko obecne jest w mainstreamie. Stylowo przypomina on znany z Bałkanów turbofolk czy włoskie disco z lat 80 – italodisco. Jednak jak tamte w katalogu kultury wysokiej się nie mieści.  

Kasety z muzyką disco polo trafiły do Muzeum wraz z realizacją projektu „Rzeczy kultowe” i wystawy „Disco Relaks” poświęconej zjawisku Disco Polo. Etnografia pomimo istotnego wymiaru historycznego, tym bardziej w wydaniu muzealnym, jest dziedziną zainteresowaną teraźniejszością i codziennością. Disco polo było przedmiotem zainteresowania środowisk uniwersyteckich, co nie sprzyjało zrozumieniu go przez szerszą publiczność. Rolą Muzeów Etnograficznych jest opowiadanie świata tego najbliższego i pomijalnego również.

Podstawowym wymiarem łączącym Disco polo z szeroko rozumianym pojęciem odpadu w tym przypadku jest marginalizacja i symboliczna przemoc głównego nurtu kultury stosowana wobec konkurujących z nią modeli. W hierarchicznym układzie kultura bez wartości i jej przejawy to odpad, nie ważne jest dla jak wielu jest ona istotna. Rugowana jest z głównego obiegu, a jeśli obecna to w formie pastiszu i ośmieszającej jej uczestników karykaturze.