Artysta lub wytwórca Publiczna spółka handlowa Pierwszy Młyn Miejski (Erste Stadtmühle Josef Lenko & Comp.)
Produkcji lub powstania (Daty)
1903
Włączenia do kolekcji muzeum
2014
Miejsce pochodzenia
Celje, Słowenia, Europa
Obecne miejsce przechowywania
Muzeum najnowszej historii w Celje, Celje, Słowenia
Materiał
Wypalana glina
Wymiary
60x135x265 mm
Numer w katalogu 745:CEL;S-23489
Słowa kluczowe Dziedzictwo kulturowe Pamięci Pracy
Prawa autorskie Muzeum Historii Najnowszej w Celje
Akt założycielski; Magazynowane
Źródła zdjęć Matic Javornik
Gdyby ściany mogły mówić... Jakie historie opowiedziałaby nam bezwartościowa stara cegła?
Co nam mówi ten eksponat? O jakich ludziach opowiada?
Cegła pochodzi ze zburzonego budynku młyna Rakusch. Był to w Celje pierwszy młyn, w którym mełło się zboże z wykorzystaniem mocy parowej. Młyn zbudowano w 1903 r. i działał on do roku 1935. Następnie budynek wykorzystywano do przechowywania ciężkiego żelaza na potrzeby spółki handlowej Rakusch. Imponująca konstrukcja ceglana młyna Rakusch sprawiała, że był on jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w Celje. Przez ponad stulecie był swoistymi wrotami do miasta. Od roku 2002 opuszczony młyn podlegał ochronie jako zabytek o znaczeniu lokalnym, lecz pożar, który pochłonął budynek w 2014 r., przypieczętował jego los.
Z jakimi miejscami wiąże się eksponat? Czy jest w jakiejś mierze europejski lub ponadnarodowy?
Młyn Rakusch znajdował się w sąsiedztwie linii kolejowej, dzięki czemu jego właściciele mogli sprowadzać tanie ziarno z innych części Jugosławii, a tym samym utrzymywać niską cenę mąki. Młyn należał do zajmującej się handlem hurtowym spółki Rakusch, która już w czasach monarchii austro-węgierskiej była jedną z największych tego typu spółek w tej części Europy, a swoje interesy prowadziła w siedmiu językach. W czasach Królestwa Jugosławii głównym obszarem działalności spółki stały się Bałkany.
Jak i dlaczego eksponat trafił do kolekcji muzeum?
W świadomości mieszkańców miasta młyn Rakusch zmieniał się przez lata – od symbolu dumy przemysłu w okresie jego świetności po opuszczony i zaniedbany budynek, jakim stał się w ostatnich dziesięcioleciach. W listopadzie 2014 r. w tym zrujnowanym budynku wybuchł pożar. Zniszczenia były tak poważne, że władze miasta Celje nie zdecydowały się na renowację, lecz postanowiły zburzyć budynek jeszcze w tym samym roku. Z pomocą słoweńskiego Instytutu Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Muzeum Historii Najnowszej w Celje zdołało odzyskać niektóre cegły, by móc zachować je dla przyszłych pokoleń jako silnie oddziałujący symbol.
Jak ten eksponat wiąże się z odpadami?
Młyn Rakusch był zabytkiem kultury o znaczeniu lokalnym, lecz po zniszczeniu budynku przez pożar jego pozostałości nie przedstawiały już żadnej wartości. Cegła znajdująca się w kolekcji Muzeum Historii Najnowszej w Celje mogła bez problemu trafić na wysypisko wraz z resztą pozostałości po młynie, lecz zamiast tego – poprzez umieszczenie jej w kolekcji muzealnej – zachowano jej wartość jako elementu dziedzictwa kulturowego. Jej znaczenie nie wynika jedynie z jej wartości historycznej – była budulcem jednego z najważniejszych budynków przemysłowych w Celje – lecz także ze sposobu, w jaki świadczy o dziedzictwie kulturowym i o losie zabytku kultury, który wskutek niewłaściwej konserwacji skończył na wysypisku.