Oprawki do okularów

Okulary to przedmioty codziennego użytku. Jednak w okresie reżimu komunistycznego, choć oprawki były produkowane masowo przez różne firmy i fabryki, ich wybór był ograniczony, a same okulary bardzo drogie. Jeśli się zepsuły, właściciele po prostu naprawiali je, najlepiej jak potrafili, czasami używając części innych par okularów. Tę konkretną parę podarował Marius Gomoiu. Zaznaczył, że po rozbiciu okularów różne ich części powtórnie wykorzystano.

W okularach nie ma nic niezwykłego. Są to przecież przedmioty codziennego użytku odzwierciedlające europejskie style i trendy drugiej połowy ubiegłego wieku. W muzeach są traktowane jako pamiątki, choć często postrzegane są jako coś oczywistego. Mogą nadać danej osobie aurę intelektualisty lub odwrotnie – anonimowo i banalnie reprezentować masy.

Okulary te należą do kolekcji podarowanej przez dr Alyssę Grossman, antropolożkę społeczną i wizualną, autorkę prac naukowych o pamiątkach postkomunistycznych, która zebrała różne przedmioty codziennego użytku, by tymczasowo wystawić je w muzeum. Stało się to inspiracją do dalszych badań, poszukiwania towarzyszących im historii i nakręcenia filmu dokumentalnego Memory Objects, Memory Dialogues [Przedmioty pamięci, dialogi pamięci] (2011). Okulary pierwotnie należały do Mariusa Gomoiu, inżyniera elektryka urodzonego w 1947 r. Zebrane przedmioty przekazano do muzeum w nadziei, że – jak ujęła to dr Grossman – będą mówić same za siebie i między sobą.

W czasach komunistycznych okulary były wartościowymi przedmiotami, gdyż oprawki były drogie i trudno dostępne. Dlatego w tej konkretnej parze wymieniono różne części, co zmieniło jej wygląd. Dziś mentalność pod hasłem: „radź sobie, jak możesz, nie wyrzucaj, naprawiaj” jest znacznie mniej powszechna, ponieważ dziś przedmioty raczej wymienia się na nowe niż naprawia. Wartość takiego przedmiotu codziennego użytku jako eksponatu muzealnego jest niewątpliwie dyskusyjna, jeśli wziąć pod uwagę jego prozaiczną i stosunkowo niewielką rolę, wielokrotne rozmontowywanie i naprawianie, a także współczesne dyskredytowanie ustroju i jakości wyrobów w owych czasach.