Artysta lub wytwórca Projektant nieznany
Produkcji lub powstania (Daty)
1930
Włączenia do kolekcji muzeum
—
Miejsce pochodzenia
Budapeszt, Węgry, Europa
Obecne miejsce przechowywania
Domu Historii Europejskiej, Bruksela, Belgique
Materiał
Papier
Wymiary
13x6 cm
Numer w katalogu 2021.0050.175
Słowa kluczowe Zużycie Promocja Technologia
Prawa autorskie Dom Historii Europejskiej, Bruksela, Belgia
Akt założycielski; Na wystawie
Źródła zdjęć Zdjęcie © Budapeszt Galeria plakatów
Dlaczego ktoś miałby projektować szybko psujący się produkt? Dla niektórych firm więcej odpadów oznacza większy zysk.
Co nam mówi ten eksponat? O jakich ludziach opowiada?
W grudniu 1924 r. producenci żarówek spotkali się w Genewie na konferencji, która miała wywrzeć głęboki wpływ na kolejne dziesięciolecia. Wówczas ustalili czas działania żarówek na standardowym poziomie 1 000 godzin, choć technicznie możliwe było wydłużenie ich żywotności. Wśród uczestników reprezentowane były europejskie firmy Osram z Niemiec, Phillips z Holandii, Tungsram z Węgier oraz amerykańska firma General Electric. Kartel ten nazywano Phoebus, a ta niewielka reklama Tungsram została wyprodukowana w 1930 r., kiedy firma była członkiem owej tajnej grupy. 1. Prosty afisz reklamowy, być może wyprodukowany do wagonu tramwajowego, reklamujący żarówkę z podwójną spiralą. Stylizowana litera „D” pojawia się przed żarówką ze spiralnym gwintowanym mocowaniem, nad nazwą firmy.
Z jakimi miejscami wiąże się eksponat? Czy jest w jakiejś mierze europejski lub ponadnarodowy?
Phoebus był międzynarodową organizacją działającą ponad granicami, która spowodowała, że średnia żywotność żarówki spadła z 1 500–2 000 godzin do średnio 1 200 godzin. Wyznaczono cele, aby osiągnąć tę redukcję, i nałożono grzywny na tych członków grupy, którzy nie zastosowali się do wytycznych. Aby odwrócić uwagę od spadku żywotności, producenci promowali żarówki jako świecące znacznie jaśniej niż wcześniej. Rezultatem tego działania był wzrost sprzedaży o dziesiątki milionów sztuk, podczas gdy cena produktu pozostała taka sama. W 1926 r. członkowie kartelu sprzedali łącznie 335,7 mln żarówek. Do 1930 r. liczba ta wzrosła do 420 mln.
Jak i dlaczego eksponat trafił do kolekcji muzeum?
Eksponat zakupiono specjalnie na wystawę „Jednorazówki” i włączono do stałej kolekcji Domu Historii Europejskiej.
Jak ten eksponat wiąże się z odpadami?
Pomimo krótkiego okresu istnienia (zakończonego w 1940 r.) kartel Phoebus stał się symbolem potajemnej manipulacji konsumentami, jakiej producenci dopuszczali się, by nakłonić ich do kupowania więcej, co z kolei generuje ogromne i często niepotrzebne ilości odpadów. Jakby dla przypieczętowania oszustwa związanego z projektem Phoebus, niewielka liczba żarówek z czasów przedkartelowych jest nadal w użyciu i pali się do dziś, czasami ponad 100 lat od ich pierwszego włączenia. Godnym uwagi przykładem jest żarówka Centennial Bulb w remizie strażackiej Livermore w Kalifornii, która w chwili pisania tego tekstu pali się właściwie nieprzerwanie od 1901 r.